“Die wereld smag na helde, maar hulle is dun gesaai. Nelson Mandela is miskien die laaste ware held op aarde. Hy is die glimlaggende verpersoonliking van opoffering en integriteit, en word deur miljoene as ‘n heilige beskou. Tog is hierdie beeld eendimensioneel. Hy sou die eerste wees om te ontken dat hy ‘n heilige is – en allermins uit vals beskeidenheid.
Nelson Mandela is ‘n man van vele teenstrydighede. Hy is dikwellig, maar terselfdertyd kwesbaar. Hy is sensitief teenoor sy medemens, maar ignoreer dikwels die gevoelens van die wat die naaste aan hom is. Hy het ‘n oop beursie vir almal, maar tel sy sente wanneer hy fooitjies uitdeel. Hy sal nie op ‘n kriek of ‘n spinnekop trap nie; tog was hy die eerste bevelvoerder van die ANC se militere vleuel. Hy is ‘n man van die volk, maar geniet die geselskap van beroemdes …”
Ek het hierdie boek vir my oorsese kind saamgebring om hom te herinner aan sy bande met Afrika – en nou geniet ek dit self geweldg. Richard Stengel is ‘n medeskrywer van Long walk to freedom en het lang tye in Mandela se geselskap deurgebring en hom goed leer ken. Die vyftien lewenslesse is nie dinge wat Mandela vir hom uitgestippel het nie, maar dinge wat hy self waargeneem het in Madiba se lewe, gedrag en optrede teenoor ‘n wye verskeidenheid mense. Ek hoop om voor ek huis toe gaan, nog ‘n bietjie meer daarvan te kan plaas. Voorlopig volstaan ek met die punte:
1. Moed is NIE om nie bang te wees nie.
2. Wees deurdag.
3. Lei van voor af.
4. Lei van agter af.
5. Laat jou voorkoms by jou rol pas.
6. Leef volgens ‘n kernbeginsel – die res is taktiek.
7. Sien die goeie in ander raak.
8. Ken jou vyand.
9. Hou jou teenstanders na aan jou.
10. Weet wanneer om nee te se.
11. Haas jou langsaam.
12. Liefde maak die verskil.
13. Om opsy te staan is ook leierskap.
14. Dis altyd albei.
15. Kry vir jou ‘n tuin.
Alta Cloete 